OLCAY BÜYÜKTAŞ
Kiraların kimi bölgelerde yüzde 140’lara varması ve yüksek artış yapamayan konut sahiplerinin çeşitli Escort bayan münasebetlerle kiracıları çıkmaya zorlamasıyla en değerli tartışma mevzularından biri hale dönüşen kira artışına şimdilik nokta konuldu
Adalet Bakanı Bekir Bozdağ tarafından açıklanan 1 Temmuz’a 2023 tarihine kadar yapılacak kira kontratlarında Bayan escort bir evvelki yılın yüzde 25’ini aşmayacak artışların geçerli olacağını açıklaması sayıları 6 milyonu aşan kiracılar için umut doğurdu
Halkın yüzde 26 8’i kiracı
Türkiye’de TÜİK’in Gelir ve hayat koşulları araştırması Escort sonuçlarına nazaran 2021 yılında konutun mülkiyet durumları incelendiğinde fertlerin yüzde 57 5’inin oturduğu konutun kendilerine ilişkin olduğu yüzde 26 8’inin ise kiracı olduğu görüldü Geri kalan yurttaşlardan lojmanda oturanların oranı yüzde 1 2 olurken kendi konutunda oturmayıp kira ödemeyenlerin oranı ise yüzde 14 6 olarak gerçekleşti
Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi ADNKS sonuçlarına nazaran 2021 yılı sonu prestijiyle Türkiye’nin toplam nüfusu 84 milyon 680 bin 273 kişi oldu Ve tekrar yeniden TÜİK Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi ADNKS sonuçlarına nazaran hanehalkı büyüklüğünün azalma eğilimi göstererek 2021 yılında 3 23 bireye düştüğü görüldü Bu bilgilerle yapılan hesaplara nazaran ülkede kiralık konut sayısının yaklaşık 6 milyon 788 bin olduğu görüldü
Uyuşmazlıklar artmıştı
Türkiye’de kira artış oranı Tüketici Fiyat Endeksi’nin TÜFE on iki aylık ortalaması baz alınarak belirleniyor Fakat enflasyonun süratli yükseldiği periyotlarda konut sahipleri geriye gerçek endekslemeyi kabul etmiyor daha yüksek kira istiyor
Kira artış oranı Haziran ayı için yüzde 39 33 olmasına rağmen İstanbul Planlama Ajansı nın çalışmasına nazaran İstanbul’da Nisan 2022 sonu itibariyle yeni konutların son bir yıldaki kira artışı yüzde 161 4 oldu
BETAM’ın 24 Mayıs’ta yayımlanan raporuna nazaran yeniden Nisan 2022 de yıllık kira artışı İstanbul’da yüzde 140 Ankara’da yüzde 133 9 İzmir’de ise yüzde 110 8 oldu Kıyı kentlerdeki çok yüksek kira artışları nedeniyle Türkiye genelinde ortalama kira artış oranı yüzde 182 7 ye vardı Hâl bu türlü olunca da kiracı ve konut sahibi uyuşmazlıkları tırmandı Şikayetler arttı
Adaletsizlik olacak
Konuyu Bloomberght com’a kıymetlendiren Bahçeşehir Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof Dr Seyfettin Gürsel bir yıl mühletle kira artışlarının yüzde 25 ile sonlandırılacağı haberinin kuşkusuz hala kirada oturanlara rahat bir nefes aldıracağını lisana getirerek şu noktalara dikkat çekti
Mevcut kural ki bu Yargıtay hükmüdür kira artırımları yıllık ortalama TÜFE ile sonlu Yıllık ortalama enflasyon yılın birinci aylarında cari yıllık enflasyonun çok gerisinde kalmıştı zira enflasyonda ani ve çok yüksek artışlar yaşanıyordu Lakin doğal olarak yıllık ortalama vakit içinde cari yıllık enflasyona yani yüzde 74’e yaklaşıyordu Mayıs’ta yüzde 40 oldu Temmuz’da yüzde 45 civarında olacaktı ve artmaya devam edecekti
İktidarın yarattığı yüksek enflasyonun bu sonucundan kötü halde rahatsız olduğu anlaşılıyor Bu sınırlama kuşkusuz mevcut kiracılara rahat bir nefes aldıracaktır lakin tıpkı vakitte bir dizi adaletsizliğe ve sıkıntıya da neden olacaktır
Yeni kiralara tesiri olmayacak
En kolayı Haziran ayında bir yılını dolduran kiracılar yüzde 40 artırım yediler bile Bir yılı Temmuz’da dolanlar ise yüzde 25 artırımla kurtulacaklar Bu haksızlık o kadar değerli olmayabilir Birinci sorun bu sınırlamanın yeni kiraya verilecek konutların kiralarına bir tesiri olmaması Cari kiralar çıldırmış vaziyette Orta üst sınıfa mensup yeni evliler ya da aile ocağından ayrılmak isteyen bekarlar bile ne yapacaklarını bilemiyorlar
Bir öteki sorun da bu kararın enflasyondan korunmak için kiraya vermek üzere konut satın alanları caydırabilecek olması Konuta dünyanın parasını yatıracaklar lakin ödedikleri parayı 15 16 yılda geri döndürecek kadar kira geliri elde edip edemeyeceklerinden kuşku edecekler Bu da konut talebini azaltabilir Talep azalırsa arz da azalır Sonuçta sıfır kilometre konutların kiraları artmaya devam eder
Yasanın Meclis’e sevk edildiğini öğrendik
Gayrimenkul Hukuku Enstitüsü Lideri Ali Yüksel Bloomberg HT ye yaptığı değerlendirmede Bu beklenen bir açıklamaydı Son 15 gündür dört bakanlık bu mevzuda çalışma yapıyordu dedi
Yüksel Borçlar kanununun 344 Unsuru TÜFE yi baz aldığı için enflasyonun TÜFE tarafının daima yükselen bir grafik izlemesiyle birlikte kira piyasasında katlanılabilir olmaktan çıkan artışlar kelam konusu olmuştu Boşalan konutlarda ise aslında yüksek kiralardan ötürü yer bulmak mümkün değildi biçiminde konuştu
Yüksel Sayın Bakan’ın açıklamaları devam eden kira kontratlarındaki statüyü kapsıyor Boşalan konutları ve tahliyeleri kapsamıyor Şu anda yasanın meclise sevk edildiğini öğrendik Bugün yahut yarın artırım periyodu gelen bir kişi kirasına yüzde 39 33 oranında artırım yapacak yasa çıktıktan sonra yüzde 25 sabit artırım kelam konusu olacak Artırım bir manada dondurulmuş oluyor Bu beklenen bir şeydi 2021 den 2022 ye geçerken gayrimenkul değerlemelerinde yüzde 68 olarak belirlenen kıymetin yarısı emlak vergilerine yansıtılmıştı Yılbaşında kamu çalışanlarına ve memurlarına yüzde 30 küsur olarak yapılmıştı Tahminen bu baz alınarak yakın bir oran belirlenmiş oldu açıklamalarında bulundu
Yüzde 20 25’lik gevşeme hissedilir
EOS Turkey Property Gayrimenkul AŞ Kurucu Ortağı Cem Ökmen yapılan kira düzenlemesinin akabinde Bloomberg HT’ye konuştu
Ökmen Bu yasa kiracıları keyifli etse de mal sahipleri ve yatırımcıları biraz üzmüş olabilir Son devirde yatırım sebebiyle önemli bir konut satışı yaşandı Sayıların üst taraflı olması bile bu duruma çok fazla bir tesir göstermedi dedi
Ökmen düzenlemenin konut fiyatları üzerinde bir baskı oluşturup oluşturmayacağına dair soruya Bir geri çekilme yaşanmasını esasen bekliyoruz Bu sayılar biraz da olağanın dışında seyretti Stabil kira artışından sonra piyasada yüzde 20 25 lik bir gevşeme hissedilecektir halinde karşılık verdi
Kira çarpanı ortalamasının şu anda hesaplanamadığını söz eden Ökmen Yatırım yapan kişi kira rayiçlerini belirlerken birçok etkene bağlı olarak kira artışlarını değerlendirebiliyordu Şu anda bu formülle yapılan yeni yatırıma nasıl bir kira bedeli biçileceğinin izlenmesi gereken bir durum olduğunu düşünüyorum Önümüzdeki bir aylık mühlet boyunca bunu biraz daha somut olarak görmüş olacağız halinde konuştu