İstanbul Sanayi Odası (İSO) Temmuz ayı olağan meclisi toplantısında finansmana yönelik gereksinimler ve para siyasetine yönelik değerlendirmeler öne çıktı.
Toplantıda konuşan İSO Lideri Erdal Bahçıvan global ekonomik iklimin Türkiye’nin aleyhine döndüğünü, ihracat pazarlarında bozulma yaşanırken endüstricinin finansmandan yoksun kalmaması gerektiğini belirtti.
Ana ihracat pazarlarında resesyonun azımsanamayacak bir ihtimal olduğunu belirten Bahçıvan Euro/Dolar paritesinin de ihracatçı endüstrici için kritik olduğunu söyledi.
“Türkiye’de ekonomik aktivitenin ivme kaybetmesi bekleniyor”
Bahçıvan Türkiye iktisadının makroı göstergelerine ait değerlendirmesinde Türkiye iktisadı’nın 2022 yılının birinci yarısında güçlü büyüme performansını koruduğunu fakat global eğilimlere paralel olarak yılın kalanında Türkiye’de de ekonomik aktivitenin ivme kaybetmesinin beklendiğini belirtti.
“Enflasyon tarafında ise ne yazık ki istek ettiğimiz düzeylerin hayli uzağındayız” diyen Bahçıvan, endüstricinin enflasyondan menfaat sağlayacağına inanmadıklarını tabir etti.
Bahçıvan, “Sanayicilerimizin temel vazifesi olan sürdürülebilir yatırımları hayata geçirmenin, iş ve aş üretmenin, ihracat potansiyelini artırmanın fakat ve lakin enflasyonun ve beklentilerin denetim altına alınmasıyla mümkün olduğunu düşünüyoruz” diye konuştu.
“Küresel gerçeklerle ahenk sağlamayan uygulamalar faiz yükünü artırıyor”
Bahçıvan konuşmasında para siyasetine ait değerlendirmesinde ekonomik itimat ve global gerçeklerle ahenk sağlamayan birtakım adımların kısa vadede yüksek faize dönük kimi tahliller getirse dahi, oluşturduğu itimat kırılganlıkları, beklentilerdeki bozulmaların tesiriyle daha uzun vadede hem finansal kaynaklara erişimi zorlaştırdığını hem de maliyeti artırdığını tabir etti. Bahçıvan bu siyasetlerin faizleri düşürmediğini tersine faiz oranlarını altından kalkılması daha da güç noktalara taşıdığını söyledi.
“Ticari kredi faizleri yüzde 40 bandını aştı”
Bahçıvan, Türk sanayicisi ve ihracatçısını en çok zorlayan ögenin nitelikli finansmana erişimde yaşanan kahırlar olduğunu, bankalarda TL cinsi ticari kredi faizlerinin yüzde 40 bandını aştığını belirtti.
Risk priminin 900 üzere tarihi düzeylere dayanması sonucunda yurtdışından borçlanma imkanlarının en aza indiğini söyleyen İSO Lideri Bahçıvan bankalar ve şirketlerin yurt dışından borçlanmalarda zorlandığını ve iki haneli Döviz cinsi faizler ile karşılaştıklarını tabir etti.
“Reeskont şartı eleştirisi”
Bahçıvan reeskont kredilerine getirilen yeni şartlarla ilgili de tenkitlerde bulundu. Bahçıvan bu hususta şunları söyledi:
Haziran ayı prestijiyle reeskont kredisi kullanmak için döviz gelirinin yüzde 40’ını Merkez Bankası’na, yüzde 30’unu bankalara satma zaruriliği getirilmesi ve izleyen bir aylık periyotta döviz almama taahhüdünün kaide koşulması halindeki adımlar ihracatçılarımızı gerek kaliteli finansmana erişimi zorlaştırması, gerekse de kur ziyanı yaratması ve yeniden gerekse de önemli manada operasyon yükü getirmesi nedeniyle epeyce olumsuz istikamette etkilemiştir.
Unutulmamalıdır ki, endüstrimiz, üretim ve ihracatı için gerekli hammadde ve orta malını ithal etmek ve gerekli yatırımları hayata geçirmek için dövize muhtaçlık duymaktadır. İhracattan elde edilen gelirin çok büyük kısmının bu alanlar için harcandığını, endüstrimizin hiçbir vakit dövizden gelir elde etmeyi amaçlamadığını, fakat üretim ve ihracatını sürdürebilmesi bu döviz gelirinin hayati ehemmiyet taşıdığını bilhassa vurgulamak istiyorum.
“Eximbank kredi musluklarını büyük oranda kıstı”
İSO Lideri Erdal Bahçıvan Temmuz ayı başında yaptığı Eximbank ile ilgili çıkışına bu toplantıda da devam etti.
Son periyotta Eximbank’ın kredi musluklarını büyük oranda kısmasının firmaları son derece olumsuz etkilediğini belirten Bahçıvan alternatif piyasalarda aslında ziyadesiyle kaynak derdi çeken ihracatçı açısından Eximbank kaynaklarına ulaşamamanın, telafi edilemeyecek boyutta meseleleri giderek artırdığını söz etti.
Bahçıvan, “Eximbank bir an evvel finansman fonksiyonlarına kavuşmalıdır” dedi.
“Reeskont şartları esnetilmeli”
İSO Lideri Bahçıvan’ın konuşmasında öne çıkan öbür somut talepleri şunlar oldu:
Sanayiciler olarak genel beklentimizin öncelikle kredi ve finansman imkanlarında olağanlaşma sağlanması ve gerçek kesim gerçeklerine uymayan uygulamaların sona erdirilmesi yahut esnetilmesi olduğunu bir defa daha belirtmek istiyorum. Bankaların kredi imkanları üzerindeki kısıtlayıcı karşılık kararları da esnetilmelidir. Emsal halde TCMB, TL cinsi reeskont kredilerindeki döviz bulundurmaya ve bozdurmaya ait şartlarını esnetmelidir.
Merkez Bankası kaynaklı yatırım avans kredisini çok değerli bir finansal enstrüman olarak görmekteyiz. Lakin bu kapsamdaki yatırımcı müracaatlarına ait süreçlerin çok daha süratli bir biçimde işletilmesi, yatırımcı firmalarımızın bu finansman aracına daha aktif bir formda eriştirilmesi büyük ehemmiyet taşımaktadır.
Reeskont kredisi asıllarının belirlendiği tarihten evvel doğmuş finansal borçlar için şirketlerin döviz satın alarak ödeme yapabilmesine dair bir istisna getirilmelidir.
“Kredi limitlerinde aşınma yaşanıyor”
Kurların yükselmesi ve enflasyon nedeniyle şirketlerin bankalardaki kredi limitlerinde aşımlar yaşanmaktadır. Üretim ve ticaretin tıkanmaması için şirketlerin bankalardaki kredi limitlerinin revize edilmesine muhtaçlık vardır.
Rusya’ya uygulanan milletlerarası yaptırımlar nedeniyle bu ülkeye yapılan ihracat bedellerinin dolar yahut euro cinsinden ülkemize gelmesi mümkün olmamaktadır. Türkiye ile Rusya ortasındaki ticaretin ruble ile yapılabilmesi bu probleme tahlil olabilecektir. İhracatçılarımız eser bedelleri ruble olarak Türkiye’ye geldiğinde, rublenin Türk bankacılık bölümünde hızlıca TL’ye çevrilebilmesi gerekmektedir.
27 Temmuz’da yayınlanan Cumhurbaşkanı kararı ile KKM’deki istisna şirketlerin 30 Haziran tarihli bilançolarındaki yabancı para ile sonlu tutulmuştur. Meğer, Merkez Bankasını 6 Temmuz tarihli bildirimi, şirketlerin 30 Haziran tarihine kadar rastgele bir tarihte kur muhafazalı mevduata geçebilmelerine imkan tanımıştır. Kur muhafazalı mevduat sisteminin daha aktif çalışması için vergi istisnasına getirilen bu kısıtlamanın kaldırılması gerektiği düşünülmektedir.