Resesyon, belirlenmiş bir bölgedeki genel ekonomik aktivitede kıymetli bir düşüşe atıfta bulunan makroekonomik bir tabirdir.
Resesyon, ekonomik aktivitede aylar hatta yıllar süren kıymetli bir düşüştür. Uzmanlar, bir ülke iktisadı olumsuz gayri safi yurtiçi hasıla (GSYİH), artan işsizlik düzeyleri, düşen perakende satışlar ve uzun bir müddet boyunca daralan gelir ve üretim tedbirleri yaşadığında sakinlik ilan eder. Resesyonlar, iş döngüsünün kaçınılmaz bir kesimi yahut bir ulusun iktisadında meydana gelen sistemli genişleme ve daralma kadansı olarak kabul edilir.
Resesyon Nedir?
Resesyon, birkaç ay süren bir iktisadın tamamında ekonomik performansın düştüğü bir devirdir. İşletmeler, yatırımcılar ve hükümet yetkilileri, resesyonların başlangıcını varsayım etmeye yahut onaylamaya yardımcı olabilecek çeşitli ekonomik göstergeleri takip ediyor. Resesyonların nasıl ve neden meydana geldiğini açıklamak için çeşitli ekonomik teoriler geliştirilmiştir.
Sanayi üretimi, istihdam, gerçek gelir ve toptan-perakende ticarette resesyon görülmektedir. Resesyonun çalışma tarifi, bir ülkenin gayri safi yurtiçi hasılasıyla (GSYİH) ölçülen ardışık iki çeyrek negatif ekonomik büyümedir.
Resesyonları Anlamak
Sanayi Devrimi’nden bu yana, birçok ülkede uzun vadeli makroekonomik eğilim ekonomik büyüme olmuştur. Bununla birlikte, bu uzun vadeli büyümenin yanı sıra, uzun vadeli büyüme eğilimlerine dönmeden evvel, altı aydan birkaç yıla kadar olan vakit dilimlerinde, ana makroekonomik göstergelerin yavaşlamalar yahut hatta büsbütün düşen performans gösterdiği kısa vadeli dalgalanmalar olmuştur. Bu kısa vadeli düşüşler resesyon olarak bilinir.
Resesyon, iş döngüsünün nahoş olmasına karşın olağan bir kesimidir. Resesyonlar, bir dizi ticari başarısızlık ve çoklukla banka başarısızlıkları, üretimde yavaş yahut olumsuz büyüme ve artan işsizlik ile karakterize edilir. Resesyonların neden olduğu ekonomik acı, süreksiz olsa da, bir ekonomiyi değiştiren büyük tesirlere sahip olabilir. Bu, kırılgan yahut eskimiş firmalar, sanayiler yahut teknolojilerin başarısız olması ve ortadan kaybolması nedeniyle iktisattaki yapısal değişiklikler nedeniyle meydana gelebilir; işletmeler için kuralları sözün tam manasıyla yine yazabilen hükümet ve para otoritelerinin dramatik siyaset reaksiyonları; ya da yaygın işsizlik ve ekonomik düşünceden kaynaklanan toplumsal ve politik düzensizlik.
Yatırımcılar için, bir resesyon sırasında sahip olunabilecek en uygun stratejilerden biri, düşük borcu, âlâ nakit akışı ve güçlü bilançoları olan şirketlere yatırım yapmaktır. Bilakis, yüksek kaldıraçlı, döngüsel yahut spekülatif şirketlerden kaçının.
Resesyon Varsayımları ve Göstergeleri
Bir sakinliğin nasıl ve ne vakit olacağını kestirim etmenin tek bir yolu yoktur. Ekonomistler, arka arda iki çeyrek GSYİH düşüşünün yanı sıra, bir sakinliğin yakın olup olmadığını yahut halihazırda gerçekleşip gerçekleşmediğini belirlemek için çeşitli ölçütleri pahalandırıyor. Pek çok iktisatçıya nazaran, birlikte ortaya çıktıklarında muhtemel bir sakinliğe işaret edebilecek genel kabul görmüş kimi iddiacılar var.
Birincisi, makroekonomik eğilimlerde karşılık gelen kaymalardan evvel eğilimlerinde ve büyüme oranlarında tarihî olarak değişiklikleri gösteren öncü göstergelerdir. Bunlar, bir resesyon konusunda evvelce ikaz verebildikleri için yatırımcılar ve ticari karar alıcılar için kritik değere sahiptir. İkincisi, konut istatistikleri ve sermaye malları yeni sipariş bilgileri üzere iktisadın kilit bölümlerini temsil eden çeşitli devlet kurumlarından resmi olarak yayınlanan data serileridir. Bu bilgilerdeki değişiklikler, kısmen, nihayetinde bir sakinliğin ne vakit başladığını tanımlamak için kullanılacak olan GSYİH bileşenlerini hesaplamak için kullanılmaları nedeniyle, kısmen resesyonun başlamasıyla eşzamanlı olarak hareket edebilir yahut yol açabilir. Sonuncusu, bir iktisadın başladıktan sonra sakinliğe geçişini teyit etmek için kullanılabilecek, işsizlik oranlarındaki artış üzere gecikmeli göstergelerdir.
Resesyonların Sebebi Nedir?
Çok sayıda ekonomik teori, iktisadın neden ve nasıl uzun vadeli büyüme eğiliminden düşebileceğini ve süreksiz bir resesyon devrine girebileceğini açıklamaya çalışır. Bu teoriler, gerçek ekonomik faktörlere, finansal faktörlere yahut ruhsal faktörlere dayalı olarak geniş bir biçimde kategorize edilebilir ve bunlar ortasındaki boşlukları kapatan kimi teoriler vardır.
Bazı ekonomistler, sanayilerdeki gerçek değişikliklerin ve yapısal değişimlerin, ekonomik resesyonların ne vakit ve nasıl meydana geldiğini en yeterli halde açıkladığını düşünüyor. Örneğin, jeopolitik bir kriz nedeniyle petrol fiyatlarında ani, daima bir artış, birebir anda birçok sanayide maliyetleri artırabilir yahut ihtilal niteliğindeki yeni bir teknoloji, her iki durumda da yaygın bir sakinliği tetikleyerek tüm sanayileri süratle eski haline getirebilir.
COVID-19 salgınının yayılması ve bunun sonucunda 2020’de iktisattaki halk sıhhati kilitlenmeleri, bir resesyonu hızlandırabilecek ekonomik şok cinsinin bir örneğidir. Ayrıyeten, öteki temel ekonomik eğilimlerin bir resesyona hakikat yol almakta olduğu ve bir ekonomik şokun devrilme noktasını bir düşüşe hakikat tetiklediği bir durum da olabilir.
Bazı teoriler, resesyonu finansal faktörlere bağlı olarak açıklar. Bunlar çoklukla ya resesyondan evvelki âlâ ekonomik vakitlerde kredi ve finansal riskin çok genişlemesine ya da resesyonun başlangıcında para ve kredinin daralmasına yahut her ikisine de odaklanır. Resesyonları para arzındaki yetersiz büyümeye bağlayan parasalcılık, bu çeşit teoriye yeterli bir örnektir. Avusturya İş Döngüsü Teorisi, kredi, faiz oranları, piyasa iştirakçilerinin üretim ve tüketim planlarının vakit ufku ve muhakkak üretken sermaye malları ortasındaki münasebetlerin yapısı ortasındaki irtibatları keşfederek gerçek ve mali faktörler ortasındaki uçurumu kapatır.
Psikoloji temelli resesyon teorileri, resesyonların neden meydana geldiğini ve hatta devam ettiğini açıklamak için evvelki patlama vaktinin çok taşkınlığına yahut resesyon ortamının derin karamsarlığına bakma eğilimindedir. Keynesyen iktisat, rastgele bir nedenle bir resesyon başladığında, yatırımcıların karamsarlığının, piyasa karamsarlığına dayalı olarak azaltılmış yatırım harcamalarının kendi kendini gerçekleştiren bir kehaneti haline gelebileceğini ve bunun daha sonra azalan gelirlere yol açabileceğini belirttiği için bu kategoriye girer. Minskyit teorileri, resesyonların nedenini, finansal piyasaların spekülatif coşkusunda ve ruhsal ve finansal faktörlerin bir ortaya gelmesiyle kaçınılmaz olarak patlayan borca dayalı finansal balonların oluşumunda arar.