Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi, (BETAM) Prof. Dr. Ozan Bakış ve Araştırma Vazifelisi Uğurcan Acar tarafından hazırlanan “Büyüme Sürat Kesti” başlıklı büyüme notunu yayımladı.
Raporda, mutlaklaşan Temmuz ve kısmen açıklanan Ağustos ayı GSYH öncü göstergeleri ile yapılan hesaplamalara nazaran 2022 yılının üçüncü çeyreğinde bir evvelki yılın birebir çeyreğine kıyasla GSYH’nin yüzde 3,9 oranında büyümesi öngörüldü. Mevsim ve takvim tesirlerinden arındırılmış bilgilerle yapılan hesaplamalarla ise 2022 yılının üçüncü çeyreğinde bir evvelki çeyreğe kıyasla GSYH’nin yüzde 0,7 azalacağı kestirim edildi.
Böylelikle 2020 yılının ikinci çeyreğinde pandemi şokundan beri süregelen müspet çeyreklik büyümenin yerini daralmaya bırakacağı öngörüsü paylaşıldı. Tıpkı devirde daima olarak yüzde 5’in üzerinde seyreden yıllık büyümenin de bir ölçü azalacağı belirtildi.
Sanayi üretiminde azalış
2022 yılının üçüncü çeyreğinde bir evvelki çeyreğe oranla sanayi üretim endekslerinde yüzde 4,5 ile 6,5 ortasında azalma kestirim edildi. Bir evvelki çeyrekte çok güçlü artan ÖTV bu çeyrekte bir ölçü azalırken, kamu tüketim harcamalarında yüzde 7 civarında artış hesplandı.
Bir evvelki yılın birebir çeyreğine nazaran bakıldığında üretim ve kredilerdeki azalış çok daha net görülürken dayanıksız tüketim malları üretim endeksi yüzde 7, güçlü tüketim malları üretim endeksinde ise yüzde 15 azalma kaydedildi. Hem konut hem tüketici kredilerinde yıllık bazda büyük düşüş gözlemlenirken tüketim malları ithalatı yüzde 20’den fazla artış gösterdi.
Kamu yatırımlarında artış
Mevsim ve takvim tesirlerinden arındırılmış bilgiye nazaran, 2022 yılının üçüncü çeyreğinde orta malı üretim endeksi ve üretim beklentilerinde yüzde 5’i aşan azalışlar varsayım edildi.
Raporda, yıllık bazda da üretim göstergelerinde azalışa dikkat çekildi. Ticari krediler ve ticari kredi kartlarında güçlü azalışlar öngörülürken yatırım malı ithalatı, stok düzeyleri ve kamu yatırım harcamalarında güçlü artış sinyalleri gözlemlendi.
Gelişmeler dış ticaret istikrarı aleyhine
2022 yılının üçüncü çeyreğinde mevsim ve takvim tesirlerinden arındırılmış altın dış ticaret sayılarına bakıldığında ihracatta yüzde 2,1’lik, ithalatta ise yüzde 1,7’lik artış iddia edildi. Toplam ihracatta ise yüzde 4,4 seviyesinde bir azalış kaydedildi.
Bir evvelki yılın birebir çeyreğine kıyasla altın dışı ihracat bir ölçü artarken, toplam ihracat yüzde 8’e yakın düşüş kaydetti. Buna yüzde 4’lük ithalat artışı eklendiğinde 2022 yılının üçüncü çeyreğinde gelişmelerin dış ticaret istikrarının aleyhine olduğunun görüldüğü belirtildi.