Gelin daima birlikte DeFi ve DeFi 2.0’ın ne olduğunu yakından bakalım. DeFi (Merkeziyetsiz Finans) hayatımıza gireli yalnızca iki yıl oldu. Satoshi’nin finansta merkeziyetsizlik fikri şimdiden büyük kitleleri harekete geçirmiş, ilgisini çekmiş üzere görünüyor.
Bilindiği üzere blok zincir teknolojisinin hala çözemediği birçok sorun karşımıza çıkmaktadır. Bu problemleri Bitcoin ve başka kripto paralar ile her geçen gün farklı biçimlerde deneyim etmekteyiz. Düzenlenmemiş, herkesin ortak bir biçimde kabul etmediği ve belirli standartları olmayan bu ekosistemin gelişmeye muhtaçlığı olduğunu görebiliyoruz. Elbette daha çok yeni olan DeFi’ın da içinde yaşadığı birçok sorun var. Bu yazımızda ise evvel DeFi tanıyalım. Daha sonra ise DeFi’yın yaşadığı meselelerden bahsedelim.
DeFi Nedir?
DeFi’ın popülaritesi 2020 yılında önemli biçimde artmaya başladı. Şimdi daha çok yeni olmasına karşın piyasa bedeli şu an 45.5 milyar TL’nin üzerinde. DeFi’yi Bitcoin’in geliştiricisi olan Satoshi’nin bize kazandırmak istediği merkeziyetsiz finans fikrinin günümüzde farklı uygulamalar ile hayata yansımız hali olarak düşünebiliriz. Günümüzde birçok merkeziyetsiz finans uygulaması bulunmaktadır ve bu uygulamaların hiçbirinde kimlik doğurlama yapmak zorunda değilsiniz. Şahsî bilgilerinizi paylaşmadığınız üzere yalnızca merkeziyetsiz cüzdanınız metamask ile de kolaylıkla merkeziyetsiz dünyanın kapılarını aralayabilirsiniz.
DeFi 2.0 Hangi Problemleri Çözmek İstiyor?
DeFi 2.0 şimdi kurulmakta olan bu ekosistemin problemlerini optimize ederek daha üst bir ekosisteme evirme gayretidir. Birinci olarak yaşanan meselelerden birisi DeFi de şuan kimlik doğrulama sisteminin olmamasıdır. Tabiatı gereği bu anonimliği sağlamak isteyen ekosistem maalesef devletlerin çeşitli regülasyon yapılarıyla karşı karşıya gelmektedir.
DeFi karşılaştığı sıkıntılara tahlili tek başına aramamaktadır zira birazdan değineceğimiz hususlar birebir vakitte blockchain teknolojisinin de genel olarak sıkıntıları diyebiliriz.
1. Ölçeklenebilirlik: Merkeziyetsiz finansta genel olarak yavaş süreç trafiği yüksek süreç fiyatı olarak karşımıza çıkmaktadır. Vakitle bu durum ekosistemi verimsiz bir hale getirmektedir.
2. Merkeziyetsizlik: Blockchain altyapısında olan merkeziyetsiz finans projelerinin merkeziyetsiz bir yönetişime sahip olmaları gerekmektedir. Proejelerin birçoğu hala DAO yapısını uygulamamaktadır.
3.Güvenlik: Dalda sık sık yapılan güncelemeler ile yapılmakta olan kontrollerin birçoğu boşa çıkmaktadır. Beşerler ekosistemin kontrolü manasında tam çözümlenmiş bir yapı olmamasına karşın ekosisteme çok büyük meblağlar yatırıyor olmaları da tehlikeyi arttırıyor.
4. Oracle: Merkeziyetsiz uygulamalar whitepaper’larında yazılı olan kurallara dayalı kodlarla çalışmaktadır. Birçok durumda sistemin içerisine dışarıdan bilgilerde entegre olmak zorundadır. Bunu sağlayan yapılara Oracle ismi verilmektedir. İlerleyen süreçte daha komplike işleri de destekleyebilecek daha kaliteli Oracle’lara gereksinim olduğu görülmektedir.
5. Likidite: projelerin hayata geçebilmesi ve sistemin çarklarının dönebilmesi için gereksinim duyduğu para kaynağı olarak tanımlayabiliriz. Farklı projeler üzerinde dağılan finansal kaynakların, bilhassa ayı piyasalarında büyük problemler yaşamalarına sebep olmaktadır.
DeFi 2.0 da ise tüm bu meselelerin tahlilinde rol oynayacak yeni projeler, entegre edilebilir teknolojiler ve algoritmalar geliştiriliyor. Ekosistemin şimdi çok genç olduğunu ve barındırdığı bu riskleri göz önüne almalıyız. Ekosistemin daha çok beşere ulaşmasının ve deneyimlenmesi gerektiğini deneysel bir sürecin içerisinde olduğumuzu göz gerisi etmemeliyiz.